Overzicht signalen die gedeeld worden op de Raadbaak
- 8 sep
- Lys-Anne Sirks
- ·
- Aangepast 4 aug
- 1
- 287
Naast het stellen van vragen en delen van tips en kennis halen we op de Raadbaak ook signalen op. Is een signaal herkenbaar voor jou, deel dan ook jouw ervaring in een reactie onder het bericht. Zo wordt het zichtbaar waar het structureel mis gaat.
Reacties
Vergeten kennis: Machtsafstandreductie als sleutel tot conflictbeheersing bij AZC-vestiging
Door: Arie Stuijt
Inleiding
De Spreidingswet verplicht gemeenten tot het realiseren van opvangplekken voor asielzoekers. Hoewel de wet beoogt solidariteit en rechtvaardige verdeling, leidt zij in de praktijk tot maatschappelijke spanningen. In gemeenten als Rhenen en Venray escaleerden conflicten rond AZC-vestiging en burgerparticipatie tot het punt waarop Adviesraden werden opgeheven en plannen moesten worden ingetrokken. Deze casussen tonen aan dat bestuurlijke afstand een cruciale rol speelt in het ontstaan van weerstand.
De Machtafstandreductietheorie (MAR) biedt een kader om deze conflicten te begrijpen én te voorkomen. Toch ontbreekt deze theorie opvallend in de opzet van het congres in Driebergen, waar bestuurders samenkomen om te spreken over de-escalatie.
MAR: Theorie in het kort
MAR stelt dat conflicten afnemen wanneer de afstand tussen overheid en burger wordt verkleind. Dit gebeurt door:
Casus Rhenen: Elst als spiegel
In Elst (gemeente Rhenen) leidde een plan voor een AZC tot 80% tegenstand onder inwoners. De gemeente trok het plan in, maar pas na felle protesten, een motie van de raad, en een sfeer van wantrouwen. Bij bijeenkomsten was bewaking zichtbaar aanwezig, wat het gevoel van dreiging versterkte. De Dorpsraad Elst en het comité ‘AZC-Nee’ vroegen om spreiding en inspraak, maar kregen vooral informatie — geen invloed.
Casus Venray: Adviesraad opgeheven
In Venray werd de Adviesraad Sociaal Domein opgeheven na structurele conflicten met het gemeentebestuur. De raad voelde zich genegeerd en niet serieus genomen, ondanks haar wettelijke rol als participatieorgaan. De opheffing is een signaal dat bestuurlijke samenwerking faalt wanneer machtsafstand niet wordt erkend.
MAR in de praktijk: lessen en aanbevelingen
Als betrokken burger heb ik in beide casussen geprobeerd MAR toe te passen:
Deze ervaringen tonen aan dat MAR geen abstracte theorie is, maar een praktisch instrument voor conflictbeheersing.
Waarom dit congres tekortschiet
Het congres in Driebergen biedt waardevolle inzichten, maar mist een cruciale stem: die van mensen die conflicten zoals in Rhenen en Venray zelf hebben meegemaakt. Zonder deze ervaringskennis blijft het bij beleidsmatige abstractie. MAR verdient een plek in het gesprek — niet als theorie, maar als geleefde praktijk.
Slot
De toepassing van MAR is geen luxe, maar een noodzaak. Gemeenten die de machtsafstand verkleinen, bouwen aan vertrouwen, rechtvaardigheid en sociale cohesie. Laat ons leren van wat misging — en voorkomen dat het opnieuw gebeurt.
📚 Literatuurlijst
🔹 Mauk Mulder en Machtsafstandreductietheorie (MAR)
Mulder, M. (2004). Systematisch overzicht van de machtsafstandreductietheorie. Christelijke Leider. PDF
Mulder, M. (1981). Reconstructie van de machtsafstandreductietheorie. Acta Politica. Link
TwynstraGudde. (z.d.). Mulder over macht. Geraadpleegd via TwynstraGudde.nl
Wikipedia. (z.d.). Mauk Mulder. Geraadpleegd op 30 september 2025 via Wikipedia
🔹 Geert Hofstede – Machtsafstand en cultuurdimensies
Hofstede, G. (1980). Culture’s Consequences: International Differences in Work-Related Values. Beverly Hills, CA: Sage Publications.
House of Control. (z.d.). De 6 cultuurdimensies van Hofstede. Geraadpleegd via house-of-control.nl
European Language Centre. (z.d.). De dimensie machtsafstand uit het cultuurmodel van Hofstede. Geraadpleegd via europeanlanguagecentre.nl
Wikipedia. (z.d.). Geert Hofstede. Geraadpleegd op 30 september 2025 via Wikipedia
🔹 Actieonderzoek Kwaliteit van de Arbeid – ITS Radboud Universiteit
Wikipedia. (z.d.). Instituut voor Toegepaste Sociale wetenschappen. Geraadpleegd via Wikipedia
Van Ruysseveldt, J., & Schouteten, R. (2006). Kwaliteit van de arbeid. Nu een officiële themareeks. Tijdschrift voor Arbeidsvraagstukken, 22(4). Link
NAAW. (2020). De basiskennis over kwaliteit van de arbeid. PDF
🔹 TNO – Periodiek onderzoek Kwaliteit van de Arbeid
TNO. (2020). Arbobalans 2020. PDF
TNO. (2024). Trends in kwaliteit van de arbeid 2014–2022. Link
TNO. (2025). Arbobalans 2025. PDF
🔹 Movisie – Visuele samenvattingen en participatie
Movisie. (z.d.). Burgerparticipatie. Geraadpleegd via movisie.nl
Movisie. (z.d.). Infographic: sleutelpersonen en participatievormen. Link
Movisie. (z.d.). Drie strategieën voor participatie bij asielopvang. Artikel
Movisie. (z.d.). Conflicten oplossen tussen overheid en burgers. Artikel